Achtergronden van "Begrijp wat u doet"
De serie 'Begrijp wat u doet' werd in eerste instantie geschreven voor Schaakmagazine, het blad van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond, maar is inmiddels ook digitaal na te spelen op Schaaksite. Voor het overzicht klikt u hier. In deze reeks worden openingen besproken aan de hand van karakteristieke pionnenstructuren en stereotiepe stellings-beelden. Het uitgangspunt van deze benadering is om het begrip te vergroten van de typische stellingen die horen bij de diverse openingen.
Het hele concept heeft inmiddels geleid tot de productie van een aantal boeken rondom dezelfde onderwerpen. Bij de Belgische uitgeverij Thinkers Publishing verschenen tot half 2021 de volgende boeken:
|
|
|
|
|
De boeken zijn ondertussen ook in het Engels vertaald en uitgebracht onder de titel 'Understanding before Moving'. Onder deze titel neemt Herman tegenwoordig ook wekelijks videolessen op voor Chessbase. Deze verschijnen elke zondag op het portaal van Chessbase. Het gaat hier om de behandeling van diverse strategische concepten van middenspel-situaties die nuttig kunnen zijn om ons spel beter onder de knie te krijgen. Het begon allemaal met dit interview.
De oorsprong van Begrijp wat
u doet
Het idee achter deze serie kwam tot stand om de
benadering van openingen eens heel anders aan te
pakken dan in de gebruikelijke openingsboeken
wordt gedaan. In plaats van een ingewikkeld
varian-tencomplex wordt gekozen voor meer uitleg
aan de hand van pion-nenstructuren en een
inventarisatie van de diverse specifieke plannen
behorend bij een bepaalde variant. Moderne
openingsboeken voldoen enigszins aan deze wens
door instructieve voorbeelden en modelpartijen aan
te dragen maar men vervalt vaak toch in een brij
van varianten waardoor de naspelende lezer
letterlijk ‘door de bomen het bos niet meer ziet’.
In de serie 'Begrijp wat u doet' is een poging ondernomen om de leemte te vullen die hierdoor is ontstaan. In elk geval worden de ideeën opgehangen aan de pionnenstructuur en de gebruikelijke ontwikkeling van de stukken die past bij de desbetreffende pionnenstructuur. Uit de verschillende tabiya’s (specifieke pionnenstructuur die ontstaan is uit een variant) leren we welke plannen door (top)grootmeesters zijn bedacht. Soms wordt zelfs een uitstapje gemaakt naar een laat middenspel of een eindspel om te begrijpen hoe men in de opening zijn stukken het best kan ontwikkelen. Daarbij is de voor clubschakers heel interessante trilogie van GM Paul van der Sterren (De wereld van de schaakopening) als referentie gebruikt. Ondanks zijn voortreffelijke uitleg van de problematiek van de diverse varianten laat de Amsterdamse theoreticus in mijn ogen helaas na hoe een speler verder het middenspel in zou moeten gaan. Hier zou een illustratief voorbeeld of een verwijzing naar een modelpartij zeer verhelderend kunnen zijn. Desgevraagd laat Van der Sterren weten dat hier eenvoudig geen ruimte voor was. Daarom worden de ‘grote openingen’ zoals het Siciliaans, het Spaans, het Damegambiet, het Konings-Indisch, het Grünfeld-Indisch of het tegenwoordig bij topspelers heel populaire Catalaans slechts summier behandeld. En dat is jammer want grootmeester Van der Sterren zou er nog zoveel interessants over kunnen zeggen...
Lezingen en
presentaties
Aangezien op het gebied van deze 'grote openingen'
een leemte was ontstaan, leek het een goed idee om
juist deze systemen te gaan bespreken op de
hierboven beschreven wijze. Schaakmagazine
bood eigenlijk ook niet genoeg ruimte, vandaar dat
er werk van gemaakt is om het overvloedige
materiaal om te zetten in een presentatie met
daaraan gekoppeld een reader. Bij een try-out op
een doordeweekse avond in Eindhoven tekenden
bijna 50 mensen in.
Na Eindhoven werden lezingen gegeven in Roermond, Arnhem en Leiden. De feedback die ik van sommige mensen kreeg, was dat de avond veel te snel omging! Wat kan een causeur zich beter wensen dan dit soort positieve kritiek?
Inmiddels werd dat bij elk boek uitgebreid naar een dubbele presentatie waarvoor mensen konden intekenen. Naast het boek dat men in ontvangst nam, werd er zo'n drie uur training aangeboden met de nodige zelfwerkzaamheid. Ook deze bijeenkomsten werden goed ontvangen, zoals in diverse verslagen in ons archief valt terug te lezen.
Inmiddels staat vrijwel de
gehele serie met artikelen die in Schaakma-gazine
zijn verschenen online op Schaaksite.nl onder:
http://www.schaaksite.nl/2013/05/03/overzicht-begrijp-wat-u-doet/
