Achtergronden van "Begrijp wat u doet"
De serie 'Begrijp wat u doet' werd in eerste instantie geschreven voor Schaakmagazine, het blad van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond, maar is inmiddels ook digitaal na te spelen op Schaaksite. Voor het overzicht klikt u hier. In deze reeks worden openingen besproken aan de hand van karakteristieke pionnenstructuren en stereotiepe stellings-beelden. Het uitgangspunt van deze benadering is om het begrip te vergroten van de typische stellingen die horen bij de diverse openingen.
Het idee achter deze serie kwam tot stand om de benadering van openingen eens heel anders aan te pakken dan in de gebruikelijke openingsboeken wordt gedaan. In plaats van een ingewikkeld varian-tencomplex wordt gekozen voor meer uitleg aan de hand van pionnenstructuren en een inventarisatie van de diverse specifieke plannen behorend bij een bepaalde variant. Moderne openingsboeken voldoen enigszins aan deze wens door instructieve voorbeelden en modelpartijen aan te dragen maar men vervalt vaak toch in een brij van varianten waardoor de naspelende lezer letterlijk ‘door de bomen het bos niet meer ziet’.
In de serie 'Begrijp wat u doet' is een poging ondernomen om de leemte te vullen die hierdoor is ontstaan. In elk geval worden de ideeën opgehangen aan de pionnenstructuur en de gebruikelijke ontwikkeling van de stukken die past bij de desbetreffende pionnenstructuur. Uit de verschillende tabiya’s (specifieke pionnenstructuur die ontstaan is uit een variant) leren we welke plannen door (top)grootmeesters zijn bedacht. Soms wordt zelfs een uitstapje gemaakt naar een laat middenspel of een eindspel om te begrijpen hoe men in de opening zijn stukken het best kan ontwikkelen. Daarbij is de voor clubschakers heel interessante trilogie van GM Paul van der Sterren (De wereld van de schaakopening) als referentie gebruikt. Ondanks zijn voortreffelijke uitleg van de problematiek van de diverse varianten laat de Amsterdamse theoreticus in mijn ogen helaas na hoe een speler verder het middenspel in zou moeten gaan. Hier zou een illustratief voorbeeld of een verwijzing naar een modelpartij zeer verhelderend kunnen zijn. Desgevraagd laat Van der Sterren weten dat hier eenvoudig geen ruimte voor was. Daarom worden de ‘grote openingen’ zoals het Siciliaans, het Spaans, het Damegambiet, het Konings-Indisch, het Grünfeld-Indisch of het tegenwoordig bij topspelers heel populaire Catalaans slechts summier behandeld. En dat is jammer want grootmeester Van der Sterren zou er nog zoveel interessants over kunnen zeggen...
Lezingen
Aangezien op het gebied van deze 'grote openingen' een leemte was
ontstaan, leek het een goed idee om juist deze systemen te gaan
bespreken op de hierboven beschreven wijze. Schaakmagazine
bood eigenlijk ook niet genoeg ruimte, vandaar dat er werk van gemaakt
is om het overvloedige materiaal om te zetten in een presentatie met
daaraan gekoppeld een reader. Bij een try-out op een doordeweekse
avond in Eindhoven tekenden bijna 50 mensen in.
Na Eindhoven werden lezingen gegeven in Roermond, Arnhem en Leiden. De feedback die ik van sommige mensen kreeg, was dat de avond veel te snel omging! Wat kan een causeur zich beter wensen dan dit soort positieve kritiek?
Inmiddels staat vrijwel de gehele serie die
verschenen is online onder:
http://www.schaaksite.nl/2013/05/03/overzicht-begrijp-wat-u-doet/
